Czym jest mała odnowa wsi?

Propagowanie i wdrażanie idei odnowy wsi wpisane zostało do zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r. – cel operacyjny nr 5.2 „Rozwój obszarów wiejskich” w ramach celu strategicznego nr 5 „Zwiększenie spójności województwa”.

Odnowa wsi jako metoda rozwoju stanowi jeden ze sposobów osiągania celów, nie tylko w kontekście poprawy jakości infrastruktury, ale poprawy szeroko rozumianej jakości życia, której nie osiągniemy bez zaangażowania samych mieszkańców. W założeniach programu leży przeciwdziałanie utracie wartości kulturowych oraz zanikowi tożsamości poszczególnych sołectw. Proces odnowy wsi to praca u podstaw, tak typowa dla Wielkopolan praca organiczna. W skali kraju obecnie jedynie 5 lub 6 samorządów aktywnie wspiera aktywizację mieszkańców na terenach wiejskich za pomocą regionalnych programów odnowy wsi. Pod względem liczby uczestników Wielkopolska jest liderem.

Program akcentuje rolę gminy jako centrum realizacji trwałego w czasie i przestrzeni procesu odnowy wsi. Niesie za sobą potężny ładunek pozytywnej energii wyzwalającej współpracę międzysąsiedzką, nawiązującą i utrwalającą relacje międzyludzkie. Współudział w realizacji projektów zmieniających swoje sołectwo daje wzrost poczucia własnej wartości, dumy z osiągniętego sukcesu. Program wspomaga i kreuje oddolne inicjatywy społeczne, przeciwdziałając marazmowi i popadaniu w nieuzasadnione kompleksy.

Program opiera się na czterech zasadach:

• oddolnej inicjatywie czyli zaangażowaniu i odpowiedzialności społeczności lokalnej,

• partnerstwie czyli współpracy sołectwa z gminą i organizacjami pozarządowymi działającymi na terenie gminy,

• wolontariacie czyli dobrowolnym, bezpłatnym świadczeniu pracy przez mieszkańców sołectwa na rzecz realizowanego projektu w ramach odnowy wsi. Wartość wolontariatu (wkładu pracy – ludzi i maszyn) może być zaliczana do całkowitej wartości przedsięwzięcia,

• wykorzystaniu czynników rozwoju lokalnego czyli lokalnych zasobów ludzkich, majątkowych i surowcowych oraz dbaniu o ich rozwój, dostępność i efektywność wykorzystania przy stałym dążeniu do zagwarantowania podwyższonego poziomu życia mieszkańców sołectwa.

Wielkopolska Odnowa Wsi wspomaga i kreuje oddolne inicjatywy społeczne, promuje projekty współfinansowane z funduszu sołeckiego, wspiera zakładanie oddolnych stowarzyszeń na rzecz rozwoju konkretnej wsi.

Od 2013 organizujemy trzy konkursy dotacyjne:

• „Pięknieje wielkopolska wieś” – główny konkurs dotacyjny, którego beneficjentami mogą być gminy.
• „Nasza wieś, naszą wspólną sprawą” – otwarty konkurs ofert przeznaczony dla organizacji pozarządowych.
• „Odnowa wsi szansą dla aktywnych sołectw” – mały konkurs dotacyjny skierowany do gmin.

Odnowa wsi to nie tylko konkursy dotacyjne

Dojrzałe systemy wsparcia procesu odnowy wsi stanowią kombinację instrumentów finansowych, edukacyjnych, szkoleniowych oraz doradztwa przy zagospodarowywaniu przestrzeni publicznej w sołectwie. Jest to proces wieloletni, a pozytywne efekty osiągane są na ogół w dłuższym okresie czasu.

W ramach programu proponujemy działania uzupełniające takie jak:

• krajowe i zagraniczne wyjazdy studyjne,
• konferencje regionalne,
• szkolenia i spotkania informacyjne,
• warsztaty z opracowania sołeckich strategii rozwoju,
• analizujemy sprawozdania roczne przesyłane przez liderów i koordynatorów gminnych.

Konferencje regionalne kierujemy do wójtów i burmistrzów, ale też do liderów wiejskich, na których pokazujemy, iż programy odnowy wsi, tam gdzie dotychczas były realizowane, okazały się niezwykle skuteczną metodą rozwoju obszarów wiejskich.

W ramach działań szkoleniowych kilkadziesiąt razy w roku odwiedzamy wielkopolskie gminy, by spotkać się i wymienić doświadczeniami z liderami wiejskimi. Szkolenia w terenie służą przede wszystkim wyjaśnianiu mechanizmów procesu odnowy wsi, zapoznawaniu z zasadami uczestnictwa w programie i regulaminami konkursów dotacyjnych.

Dużą wagę przykładamy do wdrażanego od 2015 r. wsparcia dla sołectw w postaci moderatorów odnowy wsi. Ich głównym celem jest pomoc mieszkańcom w wykreowaniu wizji wsi, a co za tym idzie stworzeniu sołeckiej strategii rozwoju. Moderatorzy wspomagają nabywać umiejętności przeprowadzania oceny zasobów wsi, jakości i standardu życia w sołectwie. Dwudniowe warsztaty z grupami odnowy wsi pozwalają nakreślić wieloletnie i krótkoterminowe programy odnowy poszczególnych sołectw.