Charakterystyka sołectwa

Zelgniewo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Kaczory. Nazwa wsi pochodzi od staropolskiego imienia męskiego Żeligniew.

Wieś królewska Zeligniewo należała do starostwa ujskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie nakielskim województwa kaliskiego.

Po raz pierwszy wzmiankowana w 1430 r. (według Kozierowskiego i Haładynowicza). Początkowo wieś stanowi własność prywatną, następnie wykupiona staje się wsią królewską i należy do starostwa ujskiego, a w XVIII w. stanowi odrębne starostwo zelgniewskie. W 1511 r. obszar upraw obejmował 40 łanów, lecz w 1618 już tylko 7 łanów. W 1653 r. wieś zamieszkiwało 16 kmieci i 16 wolnych. W 1695 było 8 kmieci i 5 wolnych. W 1773 r. istniał folwark o nieznanym areale, wówczas wieś uprawiała 15,5 łana. Od 1565 r. działała karczma, a od 1578 pierwszy rzemieślnik – w 1773 pięciu. Powyższe dane historyczne pochodzą z opracowania „Osadnictwo historycznej krajny 1511-1772” autorstwa P. Szafran, wydanego w Gdańsku w 1961 r.

Według pruskiego spisu ludności Prus Królewskich sporządzonego w latach 1772-1773 wieś oraz obszary przylegające zamieszkiwało 41 rodzin. Rejestr wskazuje rodziny polskie (pisownia oryginalna): Bartoszek, Biallas, Czapa, Czulka, Gomulka, Kowalczyk, Kowiezk, Kreika, Kupizk, Lubeltzky, Masgay, Nowakowski, Nowak, Novok, Oskowski, Rakowski, Robaschek, Skotarek, Tumkowa (wdowa), Welnitz. Inwentaryzacja gruntów wsi Zelgniewo (Selgenau) przeprowadzona przez administrację pruską w 1827 r. ujawnia jako użytkowników gruntów osoby o nazwiskach Cichowski, Fritz, Glander, Hamling, Heymann, Kowalski, Krüger, Kupich, Kusig, Masgay, Nehring, Nowacki, Politicki, Prell, Radkes, Tischler, Wojahn.

W okresie zaborów wieś nosiła nazwę Selgenau. Od 19 marca 1938 r. w Berlinie istnieje ulica o nazwie Selgenauer Weg (Berlin – Rudow).

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Zelgniewo”.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego. Wioska liczy około 500 mieszkańców. W 1981 roku dokonano poświecenia nowo powstałej Kaplicy pw. św. Rafała Archanioła, której inicjatorem był ks. kan. mgr Jerzy Ptach, proboszcz parafii śmiłowskiej.

W Zelgniewie od 2003 r. istnieje Klub sportowy ZKS Zelgniewo. Do 2011 roku we wsi funkcjonowała Szkoła Podstawowa, której dyrektorami byli: Brunon Matuszczak, Eugenia Maćkowiak, Krystyna Koc i Dorota Kończak.